“Төр засгийн шийдвэр гаргах түвшинд эмэгтэйчүүд сонгогдох боломж-1” /Г.Цогтбаатар/

Блогтоо бичлэг оруулаагүй удчихжээ. Сүүлийн хэдэн сар их л завгүй ажиллаа. Бие ч жаахан эвгүйрхээд амжсан. Ер нь "Эрүүл биед саруул ухаан" гэдэг үнэн үг шүү залуусаа ! одоо л ухамсарлаж байна :-). Гэсэн ч MONFEMNET, UNDP, Нээлттэй Нийгэм Форум, Глоб Интернэшнл зэрэг байгууллагуудтай хамтарч ажиллаад судалгааны олз ихтэй байлаа. Олон мундаг хүмүүстэй танилцаж мэдлэг, туршлагаас нь хуваалцсандаа баяртай байна. Энэ удаа та бүхэнд өнгөрсөн 8-9 сард MONFEMNET ТББ-тай хамтарч Улаанбаатар хот, Хөсвсгөл, Говь-Алтай аймгуудад хийсэн “Төр засгийн шийдвэр гаргах түвшинд эмэгтэйчүүд сонгогдох боломж” нэртэй улс төрийн социологийн судалгааны үр дүнгээс хэсэгчлэн танилцуулхаар шийдлээ. Бага зэрэг тайлбар хийхэд MONFEMNET ТББ нь Монголын эмэгтэйчүүдийн ТББ-уудын үндэсний сүлжээ /Notional Network of Mongolian Women’s NGOs/ бөгөөд эмэгтэйчүүд, хүний эрхийг хамгаалах чиглэлийг тууштай зорилгоо болгосон ухаалаг, шийдэмгүй, эрч хүчтэй шинэ үеийн эмэгтэйчүүдийн нүүр царай болсон байгууллага юм. Эмэгтэйчүүдийн эрхийг хамгаалах чиглэлээр тэдэнтэй хамтарч ажиллах сонирхолтой байгууллага, хувь хүмүүс info@monfemnet.org хаягаар холбогдоорой. За олон зүйл нуршихаа болиод судалгааны үр дүнгээ танилцуулъя.

I ХЭСЭГ. УЛС ТӨРЧДИЙН ХҮЙС ОЛОН НИЙТИЙН САНАЛ БОДОЛД НӨЛӨӨЛДӨГ ҮҮ?

• Төр засгийн шийдвэр гаргах түвшинд эмэгтэйчүүд дэвшин ажиллахад нөлөөлөх хүчин зүйлс

Төр, засгийн шийдвэр гаргах түвшинд эмэгтэйчүүд дэвшин ажиллахад нийгмийн макро болон микро түвшний олон хүчин зүйл нөлөөтэй билээ. Тэдгээр хүчин зүйлсийг нийтлэг жишгээр дараах маягаар схемчилж болох юм.

Схем 1. Төр засгийн шийдвэр гаргах түвшинд эмэгтэйчүүд дэвшин ажиллахад нөлөөлөх хүчин зүйлс

Бидний хийсэн санал асуулгын судалгаа зөвхөн микро орчинд буюу тэр дундаа төр засгийн шийдвэр гаргах түвшинд эмэгтэйчүүд дэвшин ажиллахад сонгогч, олон нийтийн (цаашид олон нийт гэнэ) зан үйл хэрхэн нөлөөлж буйг тандах хүрээгээр хязгаарлагдаж байгаа юм.

• Улс төрчдийн хүйс олон нийтийн санал бодолд ихээхэн нөлөөлтэй байна

Улс төрчдийн хүйс олон нийтийн санал бодолд нөлөөлдөг эсэхийг урьдчилан хэв маяг үүсгэх логик аргаар тандахад төр засгийн шийдвэр гаргах түвшинд сонгогдон ажиллахад улс төрчдийн хүйс нөлөөтэй гэдгийг олон нийтийн 58 хувь нь хүлээн зөвшөөрсөн байна. Харин 38 хувь нь хамааралгүй (удирдах чадвартай л бол эмэгтэй, эрэгтэй байх нь гол асуудал биш) гэсэн бол 4 хувь нь мэдэхгүй гэжээ.

58 хувь гэдэг нь улс төрчдийн хүйс олон нийтийн санал бодолд статистикийн хувьд дундаж нөлөөтэй байгааг илэрхийлнэ.

Түүвэр судалгааны үр дүн ба нийгмийн бодит байдлын хооронд түүврийн хэмжээнээс хамаарч төлөөллийн тодорхой алдаа гардаг бөгөөд энэхүү судалгааны үр дүн нь онолын хувьд ±3.5 хувийн алдаатай билээ. Дээрх асуултын алдааны хязгаарыг нарийвчлан тооцоход ±3.1 хувь гарч байгаа ба үүнд үндэслэн итгэх завсар байгуулбал улс төрчдийн хүйс сонгогчдын 54.9 – 61.1 хувьд нөлөөтэй байгаа ба энэ нь улс төрчдийн хүйс олон нийтийн санал бодолд статистикийн хувьд ихээхэн нөлөөтэй байгааг илэрхийлнэ.

Нөгөөтэйгүүр энэ нь олон нийт шийдвэр гаргах түвшин дэх улс төрчдийн хүйсийн төлөөлөл буюу харьцаа ямар байгаа болон байх ёстой эсэхэд ихээхэн ач холбогдол өгч байгааг давхар илэрхийлж байна.

• Нийгэмд жендэрийн сөрөг хандлага ихээхэн давамгай байна

Шийдвэр гаргах түвшинд эрэгтэй, эмэгтэйчүүд тэнцвэртэй байх нь зүйтэй гэсэн хариулт нь хүний эрх, жендэрийн эерэг хандлага бөгөөд бусад хариултыг сөрөг бөгөөд хүрэлцээгүй (мэдэхгүй г.м. хариултууд) хандлага хэмээн үзвэл олон нийтийн 34.9 хувь нь эерэг хандлагатай, 65.1 хувь нь сөрөг хандлагатай байгаа юм. Дүгнэвэл нийгэмд жендэрийн сөрөг хандлага ихээхэн давамгай байна.

Нөгөөтэйгүүр шийдвэр гаргах түвшинд улс төрчдийн хүйсийн харьцаа ямар байх нь зохистой талаарх сонгогчдын байр суурь тэдний хүйсээс илүү хамааралтай байгаа нь сонирхол татаж байна. Тиймээс эмэгтэйчүүд болон эрчүүдийн жендэрийн хандлагын талаар бага зэргийн шинжилгээ хийж үзлээ.

Хүснэгт 1. Нийгэм дэх жендэрийн хандлага_хүйсээр

Жендэрийн сөрөг хандлагыг дотор нь задалбал шийдвэр гаргах түвшинд эрэгтэйчүүд давамгай байх нь зүйтэй хэмээн 18.1 хувь, эмэгтэйчүүд давамгай байх нь зүйтэй хэмээн 5.3 хувь нь хариулсан. Өөрөөр хэлбэл олон нийт эрчүүдийг эмэгтэйчүүдээс 3 дахин хүчтэй дэмжиж байна.

Мөн удирдах чадвартай л бол эмэгтэй, эрэгтэй байх нь гол асуудал биш хэмээн 38.3 хувь нь үзжээ. Энэ нь нейтрал буюу саармаг хариулт мэт боловч бодит байдал дээр "эр муу ч эмийн дээр" хэмээх уламжлалт менталитет зонхилсон монголчуудын хувьд удирдах чадварын түвшин яг ижилхэн боловч хүйсээрээ ялгаатай хоёр улс төрчөөс хэнийг нь илүүд үзэх вэ? бодит байдал дээр эрэгтэй С.Баяр, эмэгтэй С.Баярын аль илүү дэмжлэг авах бол? энэ мэт олон эргэцүүлэл хийж үзвэл энэхүү хариултын цаана эрчүүдийн патриархат хандлага нуугдаж буй гэж таамаглах боломжтой юм.

Дээрх хандлага нь хүйсээр ялгаатай бөгөөд эмэгтэйчүүдийн жендэрийн тэгш буюу эерэг хандлага эрчүүдээс 10 функтээр илүү байна.

Өөр нэг сонирхолтой зүйл нь эмэгтэйчүүдийн хувьд өөрсдийгөө давуу гэдгийг хүлээн зөвшөөрөх жендэрийн хандлага нь эрчүүдтэй харьцуулбал 5 дахин бага байгаагийн зэрэгцээ эсрэг хүйстнээ хүлээн зөвшөөрөх хандлага нь эрчүүдээс 2 дахин илүү байна. Дүгнэвэл шийдвэр гаргах түвшинд эмэгтэйчүүд дэвшин ажиллахыг эрчүүд эсэргүйцэж, үүнийг нь эмэгтэйчүүд хүлээн зөвшөөрдөг байна. Үргэлжилэл бий ...